De Itinerario van Jan Huygen van Linschoten was in de 16e eeuw een rijke bron van informatie voor zeevarenden en ondernemende handelsgeesten. Het boek uit 1596 beschrijft de route naar de Oost, de landen en volken, en welke handelswaar er voorhanden was. Vandaag is het vooral een bron van informatie voor historici.
Ook de argeloze hedendaagse lezer kan er veel leuks in vinden. Ik blogde daar al eerder over. In de beschrijving van de olifant in dit boek (pagina 69), immers voor menig 16e-eeuwer een heel curieus beest, vinden we een passage die we vrijwel zeker kunnen betitelen als een broodje aap. Ik laat de hertaling hier volgen.

In Goa probeerde een olifant een grote en zware fust (scheepstype) uit het water op het land te schuiven. Maar de fust was zó zwaar, dat het hem niet in zijn eentje lukte. Er moest dus een andere olifant bijgehaald worden. De bazen van de olifant scholden hem uit en zeiden dat hij een futloze slappeling was. “Doordat we een andere olifant om hulp moesten halen heb je jezelf voor altijd te schande gemaakt!” zeiden ze. De olifant werd daar zo wanhopig van dat hij de hulp resoluut terzijde schoof en het in zijn eentje opnieuw probeerde, met zó’n uitzinnige inspanning en zó ver boven zijn macht, dat hij uit elkaar barstte en dood bleef liggen.