In één van de Bert-en-Erniecassettebandjes van Wim T. Schippers en Paul Haenen ruziën onze helden dat je niet iets kunt zien dat weg is. Als je Berlijn hebt bezocht kom je er achter dat daar een kern van waarheid in schuilt.
Tijdens ons korte weekje Berlijn werden we geconfronteerd met allemaal informatie over zaken die er niet meer zijn. De Muur is een schoolvoorbeeld. Er zijn nog een paar kleine stukjes over van de “antifaschistische Schutzwall” van de DDR. Op de Potzdamer platz staat nog een handvol muurelementen, afgewisseld met informatieve tableaus hoe de muur er tot 1989 ter plekke uitzag. Een acteur in DDR-uniform zet er op verzoek (en tegen betaling) een Oost-Duits stempel in je paspoort.
Een stukje Muur dat nog een béétje in de buurt komt van de situatie tijdens de Duitse tweedeling ligt aan de Bernauerstrasse. Het is het herdenkingsmonument. De Muur staat er, compleet met Sperrgebiet, wachttoren en meer. Maar de Muur, zo staat op de bordjes, is enkele jaren na de sloop ter plekke opnieuw opgebouwd(!) Naast de reconstructie is het verloop van de muur over honderden meters aangegeven met een sculptuur van ijzeren staven. ‘U kijkt nu naar een muur die weg is.’
Het stadspaleis raakte, zoals heel Berlijn, zwaar beschadigd in WOII, en maakte plaats voor het Palast der Republik, dat op zijn beurt het veld moest ruimen voor natuurgetrouwe herbouw van het oorspronkelijke paleis. Een informatiecentrum vertelt je alles over de gebouwen die weg zijn en het gebouw dat komen gaat. Het bouwterrein is kaal.
Het zijn maar een paar voorbeelden. Berlijn probeert zijn turbulente verleden een plaats te geven. Veel in de oorlog verwoeste gebouwen zijn herbouwd of gerenoveerd, de Muur is weg, maar sommige recente geschiedenis is onaangetast. De Karl Marx-Allee draagt nog trots de naam van de schrijver van Das Kapital en ook zijn borstbeeld staat er in een plantsoentje. De uitstraling van de Allee is onvervalst oostblok.
Berlijn is te veel voor een paar dagen, dus een deel hebben we laten liggen. Zoals het DDR-museum en het Stasi-museum. Volgens de toeristenfolders kun je ook daar kijken naar dingen die definitief weg zijn, maar wel het bewaren waard. Goed geregeld, lijkt me.
