Ik heb hier vaker geschreven over een Groningse firma die een digitale adresgids exploiteert voor de zorgsector en onderwijs. Waarbij klanten door een geniepige opzet met een misleidend belscript en een digitale akkoordverklaring tot hun schrik vaststellen dat ze onbedoeld en ongewenst vastzitten aan een jarenlang contract voor honderden euro’s in de maand. Ik durf de bewering wel aan dat de adresgids de duur en het totaalbedrag van de overeenkomst in zijn verkooppraatjes met grote zorg verzwijgt.

Wie het belachelijke bedrag niet wil betalen kan boze incassobureaus, advocaten of zelfs een rechtszaak tegemoet zien.

Ik raakte zijdelings betrokken bij zo’n rechtszaak. Een kleine zorgaanbieder in het zuiden des lands werd door de firma opgescheept met een jarenlange waardeloze vermelding voor vele duizenden euro’s. Een functionaris van de zorgaanbieder ontstak in toorn, hield zijn poot strak – en wat meer is, het lukte om via social media steun te krijgen van mede-gedupeerden. De rechtszaak was een kwestie van lange adem, maar de kleine zorgaanbieder wist zich onvoorwaardelijk gesteund door vele andere gedupeerden die tegenover de rechtbank verklaarden wat hún ervaringen met de gids waren. Ook ik heb mijn ervaringen, die ik als acquisitiefraude zou willen kenschetsen, netjes op schrift gesteld en in het geding gebracht. En de ervaringen van al die getuigen samen waren, om het netjes te zeggen, weinig positief.

Onlangs zou de rechter ten langen leste uitspraak doen. Met al die getuigenverklaringen was de kans verre van denkbeeldig dat de werkwijze van de adresgids in openbare jurisprudentie in de openbaarheid  zou komen. Voor de gedaagde, de kleine zorgaanbieder, een spannend moment, maar ook voor de vele andere gedupeerden die hun verhaal hadden gedaan.

Maar… er komt geen uitspraak. De adresgidsfirma liet één dag vóór de uitspraak de zaak vallen. Voor de kleine zorgaanbieder is dat verreweg de beste oplossing. Het loopt voor hen met een sisser af. Ze zijn van het tijd- en energieslurpende gelazer af en het kost ze niet nóg meer geld. Logisch dat ze hiermee hebben ingestemd. Maar eigenlijk is het een klinkende overwinning voor ze. De Groningse adresgids is afgedropen met de staart tussen de benen. Het is een aanpak die ze wel vaker toepassen om openbare jurisprudentie te voorkomen.

Maar ze zijn afgedropen met een duidelijk doel. Rechtszaken en uitspraken zijn openbaar. Er komt nu uiteraard geen openbare uitspraak. De adresgids komt er wéér mee weg. En de adresgids kan zijn praktijken dus nog steeds redelijk ongehinderd voortzetten. Uit de zoekresultaten bij Google zal de uitspraak met mogelijk zeer bezwarende details niet naar voren komen.

Zoals ik al eerder schreef: met slinkse werkwijzen, intimidatie en een grote bek komen acquisitiefraudeurs nog steeds heel ver.

[Foto: Nijverheid in de stad Groningen, niet gerelateerd aan de adresgids. Eigen foto.]

Er lijkt een nieuwe ontwikkeling gaande in het land van de acquisitiefraude: de onvindbare informatiegids.

Onlangs werd mijn werkgever benaderd door de websites stadsgids.nl en meer recent door gemeentemagazine.com *) Dat soort acquisitiepogingen landt veelal op mijn bureau. De ene gids acquireerde telefonisch, de tweede stuurde gemakzuchtig alleen een e-mail. Allebei met een zwetsverhaal over een ‘jaarlijkse vermelding’ tegen betaling. En in allebei de gevallen ging het om plaatsing op een website die de adverteerder geen enkele meerwaarde biedt. Ze liften vermoedelijk mee op de naamsbekendheid van de handige gemeentegidsjes die veel gemeenten nog op papier uitgeven.

Als je, zoals ik helaas, vaker te maken hebt gehad met kennelijke acquisitiefraudeurs dan herken je de werkwijze en sta je er amper van te kijken; je wordt hooguit boos. En vervolgens?

Ik zoek in de ontvangen mail, of op de website, naar de gegevens van het bedrijf. Adres, KvK-nummer. Zo kom je er doorgaans wel achter wie de eigenaar is en waar de boze brief naar toe moet. Vervolgens gaat er een forse aangetekende brief naar het aangegeven adres. Dat is meestal wel voldoende om toekomstige pogingen te stoppen en om juridisch sterker te staan. Google is onze vriend wat dat betreft; en de gegevens die je voor een gering bedrag van de KvK kunt verkrijgen zijn zeker behulpzaam. Acquisitiefraudeurs zijn eigenlijk altijd keurig ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Of nee, wáren.

Want mijn speurtocht naar de adressen van deze ‘bedrijven’ liep op niets uit. Nóch op de eigen website, nóch bij de KvK, nóch via Google zijn de gegevens van deze ‘bedrijven’ te achterhalen. Geen adres, geen telefoonnummer, helemaal niks. Terwijl vermelding van het KvK-nummer op de website zelfs verplicht is. De WHOIS van de website levert ook niks bruikbaars op.

Dat is raar. Ik durf de gok wel aan dat je bij het afsluiten van een ‘overeenkomst’ wel degelijk een rekening krijgt toegezonden. Maar door zich niet te houden aan simpele regels blijft de firma niet alleen uit míjn blikveld, maar wellicht ook uit zicht van de autoriteiten. Ik noem maar wat: zoals de belastingdienst.

Ik heb mijn bezwaar tegen de werkwijze via e-mail aan de firma’s verstuurd. Uiteraard geen reactie.

Ik heb het ‘gemeentemagazine’ nader bekeken. Een WordPress-site waarop, medio februari 2022,  in totaal zo’n 840 bedrijven uit negen provincies op vermeld staan. (Zuid-Holland, Brabant en Gelderland ontbreken). Bij de provincies staan mooie foto’s. Zo staat bij de provincie Friesland, en dat is wel apart, een foto van het Vrijthof. (UPDATE 22 februari: de foto van het ‘Friese’ Vrijthof op de site is inmiddels vervangen door een foto van een vuurtoren in een Waddenlandschap. Het is de vuurtoren van Westerhever, in Sleeswijk-Holstein, Duitsland. Dichter bij Friesland dan Maastricht, dat dan weer wel.)

De vermelde bedrijven zijn vrijwel zonder uitzondering klein: detailhandel, zzp’ers en dergelijke. We mogen er wel van uitgaan dat voor elk van die 840 vermeldingen een factuur van € 249 ex BTW is verzonden, voor een vermelding op een website waar vermoedelijk geen enkele prospectieve klant ooit gaat zoeken. Bij elkaar ruim twee ton omzet voor de mensen achter deze gids. In twee maanden tijd, want de website werd op 17 december 2021 geregistreerd.

Ik sta elke keer weer versteld van deze praktijken.

De Twentse gemeente Wierden waarschuwt inmiddels tegen de praktijken van het gemeentemagazine.

*) Geheel tegen mijn gewoonte toch maar de namen van de websites. Een kennelijk niet-bestaand bedrijf kan daar toch onmogelijk bezwaar tegen maken, lijkt me. Anders hoor ik het wel. Alleen klachten met vermelding van het KvK-nummer worden in behandeling genomen.

[Foto: Maastricht, Vrijthof. Eigen foto.]

Het is een al wat ouder psychologisch testje – de onzichtbare gorilla. Een filmpje waarin zes mensen twee basketballen overgooien. Een groep van drie met witte shirts, een groep van drie met zwarte shirts. De beelden worden wel gebruikt bij teambuildingsbijeenkomsten en cursussen. De aanwezigen krijgen het filmpje dan te zien, en daarbij de opdracht: tel het aantal keren dat het witte team de bal overgooit, en negeer het zwarte team. Er wordt vrij fanatiek overgespeeld en je moet de bal dus goed in de gaten houden.

Ik weet nog goed dat ik voor het eerst met het filmpje werd geconfronteerd, in een cursus over hoe mensen omgaan met informatie. Ik had niet alleen het aantal keren overgooien mis. Maar ik was vooral aan de grond genageld toen de groepsleider vroeg: ‘En wie heeft de gorilla gezien?’ Gorilla? Welke gorilla??? Ik had werkelijk niets gezien. En wie verwacht er nou een gorilla? Maar het is onmiskenbaar: halverwege het filmpje mengt iemand in een gorillapak-uit-de-feestwinkel zich tussen de zes spelers, slaat zich midden in beeld op de borst en wandelt weer rustig weg. De gorilla is duidelijk zo’n tien seconden in beeld, in een filmpje van ongeveer een minuut. Hoe kun je die nou missen? Maar ongeveer de helft van alle proefpersonen ziet de gorilla werkelijk niet.

Ik moest daaraan denken toen ik een recente gerechtelijke uitspraak onder ogen kreeg van de Groningse adresgids waar ik al eerder over schreef. “Aanbod duidelijk in beeld tijdens het invullen van gegevens. Geen sprake van dwaling of misleiding,” meldt de rechter.

De zaak gaat erom dat een ZZP’er in de zorg een contract is aangegaan voor een ‘standaardvermelding’ van 250 euro in de maand, vijf jaar lang. Bij elkaar € 15.000. De ZZP’er voelde zich misleid door het verkooppersoneel van de adresgids en had nooit in de gaten gehad dat hij zo’n omvangrijk en duur contract aanging. Dat klanten zich misleid voelen door de adresgids loopt trouwens als een rode draad door alle rechtszaken die de gids tegen zijn cliënten gevoerd heeft.

Het is natuurlijk niet mijn plaats om te twijfelen aan de uitspraak van de rechter – uiteraard staan alle gegevens duidelijk in het aanbod. Maar toch.

Zoals ik het begrijp wordt de overeenkomst aangegaan door in een digitale omgeving het aanbod te accorderen. Een medewerker van de adresgids ‘helpt’ de klant daar telefonisch bij. Er is sprake van een inlogcode en controle van gegevens. Het zou zo maar kunnen dat de adresgids tijdens het gesprek de nadruk legt op de inlogprocedure en de controlestappen – maar helemaal niets zegt over de omvang van het contract dat in beeld is en het totaalbedrag waarvoor je ‘akkoord’ geeft. En dat de klant  zo’n mega-contract absoluut niet verwacht. Ik durf de veronderstelling wel aan dat (de advocaat van) de adresgids tegen de rechter iets heeft gezegd van: “Kijk dan hier, hier staat wat het kost!”, maar dat de verkoopmedewerker dat nou juist níet tegen de ‘cliënt’ heeft gezegd.

En al is het aanbod dan nóg zo duidelijk in beeld: je hebt een gerede kans dat je die belangrijke zaken over het hoofd ziet als je ze niet verwacht én je wordt gevraagd om vooral op andere zaken te letten. Net als bij die gorilla. ‘Perceptual blindness’, heet dat.

Hier trouwens nog een mooi filmpje van hoe dat werkt. En een briljante TED-talk. Waar je niet op let en niet verwacht, dat zie je vaak écht niet.

[Foto: Dieter / Pixelio.de]

Ik schreef op dit blog al eerder over een Groningse firma die een aantal online adresgidsen exploiteert, met name gericht op de (semi-)publieke sector. Zie hier, hier, en hier. Een firma die ik niet bij naam mag noemen, want oh, als je hun misleidende telefonische acquisitie met naam en rugnummer uit de doeken doet, is dat ‘smaad’. Vindt de firma.

Fuik

Acquisitie waarbij je keihard wordt voorgelogen ‘dat je eerder niet uitgebreid wilde adverteren’ bij de adresgids. Door deze misleiding is de kans groot dat je gemakkelijk in de fuik terecht komt die de firma listig voor je heeft uitgezet, en die zoiets als ‘standaardvermelding’ heet. Cliënten (ze noemen zichzelf doorgaans gedupeerden) komen er doorgaans te laat achter dat de ‘standaardvermelding’ in werkelijkheid een wurgcontract is voor honderden euro’s per maand over een reeks van drie of meer jaren, waar ze nóóit mee akkoord waren gegaan als ze niet om de tuin waren geleid.

Reputatieschade

Als je op social media commentaar geeft op de ondervonden acquisitiepraktijken van de firma, heb je al snel een grommende advocaat aan je broek die dreigt met rechtszaken wegens smaad, en misschien zelfs met dwangsommen wegens reputatieschade. Er is dus maar weinig negatiefs over de firma op het web te vinden. Althans, je moet goed zoeken.

Reviews

Een paar maanden terug bleek de gids op zijn beurt zélf vermeld te staan op een online bedrijvenpagina. Nou heb ik, door ervaring wijs geworden, twijfels bij digitale bedrijvenpagina’s. Hoe dan ook: op déze pagina kon je een review achterlaten, dus ook over deze Groningse adresgidsenfirma. De firma scoorde een zware onvoldoende (1 van maximaal 5 punten) en verschillende gedupeerden lieten een bericht achter op de site.

Verdwenen

Tot mijn verbazing: de vermelding van de adresgids op de bedrijvenpagina was dit weekeinde verdwenen. Als sneeuw voor de zon. De adresgidsenfirma staat nog wel ingeschreven bij de KvK, de eigen website is actief, maar de complete vermelding inclusief de vernietigende commentaren zijn verdwenen. Zeker weten doe ik het niet, maar het zou kunnen dat de bedrijfsjurist heeft bedongen de vermelding en de reviews te verwijderen. Want, de frauduleuze acquisitiepraktijken van de firma aan de kaak stellen, dat is ‘smaad’, weet u nog?

Omdat het zonde zou zijn als deze bloemrijke commentaren in de vergetelheid zouden raken, herhaal ik ze hieronder. Geanonimiseerd. 

Buitenschoolse opvang, 22-03-2021

“Vandaag gebeld door het bedrijf en ons is letterlijk verteld dat we al in een of andere onderwijsgids staan en of we interesse hebben in een grote advertentie.

Dat niet, maar dan kon via het bedrijf de standaard vermelding blijven. Maar staan wij in die betreffende gids, vroeg ik. ‘Ja’ was het antwoord.

Waarom zegt het me dan niks?

Hij wil graag een afspraak maken om de gegevens door te nemen “omdat ze een nieuw inlogsysteem hebben”, wanneer komt het uit? Ik geef aan dat het meteen wel kan, maar dat lukt hem niet. Terwijl het naar zijn zeggen maar 2 minuten duurt. Ook weer vreemd.

We maken een afspraak voor woensdag.

Krijg ik een mailtje? Want ik wil graag weten wat het kost. Dat krijg ik een half uurtje voor ons geplande telefoontje. “Want de link is maar beperkte tijd geldig.”. Typisch.

Het gesprek was snel, vaag en raar.

Na het gesprek Google ik en kom ik oa op deze site. Duidelijk. Niet aan beginnen!

Ik heb het bedrijf teruggebeld, de afspraak gecanceld, gezegd dat ik de telefoon niet op zou nemen, en daarna het nummer geblokkeerd.”

Anoniem, 19-02-2021

“Wurgcontract en geen dienstverlening. Nooit bereikbaar en veel te duur. dit is misleiding”

Inloophuis voor kankerpatiënten, 10-02-2021

“Wij zijn een Inloophuis voor kankerpatiënten en hun naaste we zijn een non-profit organisatie.

Dus totaal geen inkomsten nu ook wij zijn er ingestonken in een vijfjarige contract van 300 euro in de maand. Maar heb niks persoonlijk ondertekend we hebben al gezegd dat we niet willen en kunnen betalen. Mooie verhalen naar tijdsstip bellen als je zegt geen tijd is het nee we sturen alles op kun je rustig door nemen en voor je het weet zit je aan een woekercontract vast. Als hun een non profit organisatie om zeep willen helpen wees dan daar maar trots op in deze tijd.”

Anoniem, 24-12-2020

“Ook onverwacht gebeld door dit bedrijf. Deden alsof we al een bestaande relatie waren. Of ik nog vermeld wilde blijven staan. Hoefde alleen maar wat bedrijfsgegevens te controleren en in te vullen. Nu voor vijf jaar aan een peperdure overeenkomst vast. Voel me erg misleid door dit bedrijf”

Anoniem, 23-12-2020

“Belt op een onverwacht moment met een verhaal over een eerdere vermelding en of je uitgebreid wilt adverteren. Allemaal leugens. Voor je het weet hang je aan een jarenlang wurgcontract van 180 euro in de maand voor een vermelding op een van hun [krachtterm-]gidsen.

[Foto: Kunstwerk op rotonde aan de Kanaalweg in Leeuwarden, gemaakt van oude stoepranden.  Eigen foto.]

Ik schreef al eens eerder over een Groningse firma die een digitale adresgids exploiteert. De adresgids belt stelselmatig met nietsvermoedende bedrijven, met name in zorg en onderwijs. Ze gebruiken een belscript met een leugen dat ‘er eerder was afgezien van uitgebreid adverteren’, en of de gewone vermelding dus volstaat. Ik heb de firma vaak aan de telefoon gehad. Wie het bedrog niet doorheeft en op één of andere manier akkoord gaat met de ‘gewone vermelding’ zit vervolgens vast aan een wurgcontract van enkele jaren voor honderden euro’s in de maand, voor een waardeloze vermelding op een website.

Geen wonder dat deze adresgids z’n cliënten de stuipen op het lijf jaagt met deze werkwijze. De cliënten zien zich dan ook meer als gedupeerden. Ik ben in de omstandigheid dat ik wat ervaringen van anderen heb kunnen verzamelen.

Dat levert een interessante veronderstelling op.

Sommige cliënten zullen het maandbedrag betalen, lange jaren, vermoedelijk met zwaar de pest in.

Anderen gaan in verweer, voelen zich belazerd door de adresgids en weigeren betaling. De firma zet zijn eigen juristen erop. Eerst nog quasi-beleefd, maar als je langdurig vertikt te betalen dreigt de adresgids vervolgens met een rechtszaak en zet een procesadvocaat in, die de cliënt nogmaals de stuipen op het lijf probeert te jagen.

Maar, nu komt het.
De adresgids heeft er immers geen enkel belang bij dat zijn werkwijze bij acquisitie in een openbare rechtszitting aan de kaak wordt gesteld. Zéker niet als de gedaagde met getuigen op de proppen komt die zich allemaal misleid voelen door de adresgids. Want zo zou de werkelijke werkwijze, namelijk acquisitiefraude, in openbare jurisprudentie terecht kunnen komen en door iedereen zijn te googelen.

Dus wat gebeurt er?
De boze cliënt die lang en hard genoeg tegenspartelt krijgt een schikking aangeboden van de adresgids. ‘Uit coulance’. Misschien hoeven ze maar één jaar te betalen in plaats van drie of vijf jaar. Of de helft van het totale bedrag. Of een eenmalige afkoopsom voor ‘administratiekosten’.

De cliënt meent dat-ie voor een betrekkelijk overzichtelijk bedrag heeft kunnen ontsnappen uit de advertentiefuik die de adresgids bewust voor hem heeft uitgezet. En dat is natuurlijk waar; menig gedupeerde heeft er best wat voor over om voorgoed van de adresgids verlost te zijn, zonder gedoe van een rechtszaak.

Maar de adresgids voorkomt op deze manier dat z’n werkwijze publiekelijk aan de kaak wordt gesteld, want het komt niet tot een rechtszaak. De adresgids kan dus redelijk ongehinderd doorgaan met z’n praktijken. En harkt gaandeweg ook  nog heel wat geld binnen voor een tegenprestatie die geen naam mag hebben.

Zoals ik al zei: het is maar een veronderstelling, natuurlijk.

Misschien leest de adresgids dit verhaal ook. Ik noem de naam van de gids niet, want dat is smaad, zegt de adresgids. Maar als mijn veronderstelling niet zou kloppen, laat maar even weten. Jullie bevestigen daarmee natuurlijk wel meteen de misleidende werkwijze bij acquisitie, die ik eerder beschreef.