Op de een of andere manier zijn houten kledinghangers artefacten die van generatie op generatie overgaan. Ze hebben zelfs soms een beetje een persoonlijkheid. Want vooroorlogse kledingwinkels drukten duidelijk naam, adres en telefoonnummer af. In onze collectie onder meer exemplaren van het reeds lang verdwenen Kleedingmagazijn ‘De Gunst’ in Den Haag, kledinghangers van (voluit) C&A Brenninkmeijer (ook voor heerenkleeding) – dat werk.

Een tijdje terug overleed mijn schoonmoeder op 90-jarige leeftijd. Verdrietig natuurlijk. Haar huisje hebben we leeg opgeleverd aan de woningbouwvereniging en zoals dat gaat – in de boedel vind je toch altijd wel onverwachte zaken.

Zo vonden we een houten kledingborstel met de naam van een kleermaker in Dordrecht. Een beetje in de stijl van die kledinghangers. L.J. Schreuders & Zoon, Kleeding naar Maat. Moeilijk te zeggen hoe oud het ding is, maar een datering in het interbellum lijkt een goede gok. Telefoonnummer van vier cijfers. Op het adres herinnert volgens Google Streetview nu niets meer aan een kleermakerij. Maar het is een grappig borsteltje. Met – merkwaardig – een scharniertje.

Want, net als de Transformers uit de tekenfilm blijkt de borstel in een oogwenk te kunnen veranderen: het is namelijk óók een kledinghanger. Een ding met een dubbelfunctie. We zouden het nu een gadget noemen of wie weet een live hack, vernuftig is het zeker. En zo leven kleermakers L.J. Schreuders & Zoon, en al die andere kleedingmagazijnen voort in hedendaagse garderobekasten.

Vooroorlogse kwaliteit? Dat begrip gaat zéker op voor ogenschijnlijk onbetekenende zaken zoals kledinghangers. Onverwoestbaar!

Kun je geheel onverhoeds worden geconfronteerd met deelname aan een wetenschappelijk onderzoek? Het was voor mij ook een hele verrassing, maar…

Laat ik bij het begin beginnen. Vorige week brachten mijn wederhelft en ik een vrij weekje door in een vakantiehuisje in Sint Maartensvlotbrug. Aan de Noord-Hollandse kust, niet ver van Schagen. En samen met de kleinkinderen. Gezellig!

Wat doe je in zo’n week? Lekker uitwaaien aan het strand, leuke dingen doen met de kleinkinderen, spelletjes, knutselen, uitstapjes. Niet ingewikkeld, gewoon erg leuk.

Ja maar dat wetenschappelijk onderzoek dan? Dat ligt soms op straat. Of, in dit geval: het liep op het strand.

In de late winter wordt het Noord-Hollandse strand nauwelijks bezocht door badgasten, maar flora en fauna zijn er natuurlijk wel. Er waren heel wat drieteenstrandlopers, een grappig vogeltje dat zijn voedsel zoekt waar de laatste golfjes het stand bereiken. Ze rennen in groepsverband mee op het ritme van de golven en pikken naar kleine diertjes die door de zee worden aangevoerd of die zich schuilhouden in het zand.

Eén strandloper trok mijn aandacht. Had die nou allemaal kleurige ringetjes om zijn poot, net als een ervaren festivalbezoeker? De beelden die ik van de vogel maakte lieten geen ruimte voor twijfel. (Geheel terzijde: mijn Panasonic Lumix FZ-200 heeft een zoombereik dat overeenkomt met een telelens van 600mm. Maar minder zwaar en minder duur, en bijna even goed als… Sorry, ik dwaal af…)

Een vogel heeft natuurlijk niet voor de lol allemaal ringetjes aan z’n poot. Een kleine googeltoer en enkele andere omzwervingen later kreeg ik een enthousiaste e-mail van de bevlogen projectleider van een wetenschappelijk onderzoek naar de drieteenstrandloper. (Op z’n, ongetwijfeld vrije, zaterdag!) Onder toevoeging van enkele artikelen deed hij mij het verzoek om de waarneming van de geringde strandloper in te voeren op een website. Kleine moeite…

Er is maar één strandloper met deze kleurencombinatie aan z’n pootjes. Daardoor weet  ik nu dat ‘mijn’ strandloper in de wetenschap de naam Y3RYGG draagt, op 5 augustus 2016 is geringd op Griend en daarna vaak op Griend, maar ook in Noordwijk, Katwijk en Schoorl is gesignaleerd.

Ik heb helemaal niks tegen vogels, maar ik hoor absoluut niet tot de ornithologische hobbyisten die gewapend met vervaarlijke telescopen hun waarnemingen in het veld doen en daarbij hopelijk ook bijdragen aan dit soort biologisch onderzoek. Ik ben meer een toevallige voorbijganger. Maar, zo schreef de projectleider: ‘De bijdrage aan de wetenschap van jou en andere “toeristen” is geen geringe. Ik ben er voor mijn gegevens voor een belangrijk deel van afhankelijk.’

Dat is dan toch mooi, dat je als gewone burger onverwacht aan wetenschappelijk onderzoek kunt meedoen.

Dus: zie je ooit een vogel met onalledaagse ringetjes aan zijn poot: noteer plaats, datum en tijdstip, maak een foto als het even kan… Google is je vriend, de onderzoeksinstituten verwijzen zo nodig wel door naar de juiste onderzoeker en vóór je het weet heb je je steentje aan de wetenschap bijgedragen. Mooi toch?

Een van de meest overschatte toeristische attracties in België is zonder twijfel Manneken Pis. Het beeld van het plassende jongetje kan weliswaar bogen op een lange geschiedenis en een zekere faam, maar het kleine beeldje zelf valt niettemin wat tegen, weggemoffeld op een straathoek, ingeklemd tussen prijzige chocolaterieën en aan het oog onttrokken door horden toeristen met selfiesticks.

Het symbool van de stad Brussel komt niettemin in duizendvoud in het straatbeeld terug, (zie foto’s!) in met name souvenirwinkels. Mannekens van chocolade, als koelkastmagneet, als kurkentrekker… Brussel is er kennelijk trots op.

Maar.

Enkele weken eerder waren wij in Zagreb, waar in een plantsoen (Trg Petra Svačića) een vergelijkbaar beeldje bij een vijvertje staat.
En dan echt met een straal dat je denkt – dáár klatert tenminste wat. En voor zo ver ik heb kunnen vaststellen zonder verder enige ophef van betekenis, zonder selfiesticks en niet verkrijgbaar als souvenir.

Dat stemt tot nadenken, Brussel!

Vroegâh, toen plakte je je vakantiefoto’s nog in een album. De mensen die zich de luxe van een diaprojector konden veroorloven organiseerden een dia-avondje, met eindeloos veel foto’s in een verduisterde huiskamer. Niet altijd een genoegen.

Nu onze vakantie er weer op zit bereikt ons naast de welgemeende vraag of we het leuk hebben gehad (jazeker!) ook wel de vraag om de foto’s. Nu kán ik met een USB-stick met ruim 800 digitale foto’s en een beamer een hedendaags dia-avondje houden, maar zit u daarop te wachten?

Daarom, klik voor een minimale keuze uit de plaatjes die ik deze zomervakantie heb geschoten.

Vakantieverhalen? Vakantie moet je beléven, niet over kleppen.

Vooruit dan, in heel kort bestek.

• Via een overnachting in appartement in het Beierse Bad Bergzabern naar Padua.
• Padua, Italië: Prachtige stad. Druk, erg mooi, maar veel minder toeristisch dan het nabijgelegen Venetië. Oudste botanische tuin van Europa, basiliek van de H. Antonius van Padua, mooie fietspaden.
• Sv Filip i Jakub, Kroatië: Leuk kustplaatsje, kamperen aan zee, bezoek aan Zadar, mooie oude stad met gebouwen uit veel perioden en een bijzonder zeeorgel. Opvallend: St. Donatuskerk, deels gebouwd met resten van het Romeinse forum. In de buurt: Nin, lieflijk oud plaatsje met o.a. Romeinse resten en zoutpannen.
• Orasac, Kroatië: Kamperen bij de zee. Bezoek aan Dubrovnik (oude stad is zeer bezienswaardige toeristenfuik) en Trsteno (arboretum). Op beide plaatsen schijnen afleveringen van Game of Thrones te zijn opgenomen. Wegens overigens totale onbekendheid met deze serie verder geen mededelingen hierover – de plaatselijke toeristenkantoren boden wel ‘Game of Thrones-tours’ aan.
• Mreznicki Brig, Kroatië: Prachtcamping aan riviertje, met kanoverhuur en andere vermakelijkheden. Uitstapjes o.a. naar het fraaie Zagreb (per trein) en het onbezienswaardige Karlovac.
• Maribor, Slovenië: Camping aan de stadsrand, bij kabelbaan. Mooie stad die kan bogen op de oudste wijnstok ter wereld en een skigebied dat zich ’s zomers leent voor wandeldoeleinden. Uitstapjes naar o.a. het pittoreske Ptuj. Maribor bezit een fietspadennetwerk van alleszins redelijke kwaliteit.
• Overnachting in pension in het Beierse Beilngries (leuke oude binnenstad) en weer naar huis.
• De temperatuur is vier weken lang nauwelijks onder de 30 graden gedoken en de zon liet zich ongenadig zien.

Zo, dan zijn de lezertjes weer in grote trekken bijgepraat, wie behoefte heeft aan méér vakantiekiekjes en -verhalen weet ons vast te vinden!

Engeland, 2010. Een keurig ogende dame schuift in een vlaag van verstandsverbijstering een huiskat van een muurtje in een vuilcontainer en sluit snel het deksel. Het loopt allemaal goed af, al duurt het vijftien uur voor het arme beest, ietwat confuus van deze ongewone verblijfplaats, weer levend en wel door haar eigenaar wordt gevonden.

De dader ontloopt haar straf niet. De actie is namelijk gefilmd door een beveiligingscamera. Door de beelden kan ze snel worden achterhaald. Ze komt voor de rechter, krijgt een boete en enkele jaren een verbod om huisdieren te houden en ze betuigt haar oprechte spijt voor haar toch wel wat vreemde actie – het was een opwelling, zei ze.

Kat weer terug, dader gestraft. Je zou zeggen: daarmee was zes jaar terug de kous dus af.

Maar nee.

In 2010 kreeg deze dame via social media maar ook in het werkelijke leven al een complete shitstorm over zich heen, waarbij haar allerlei zeer naars -tot en met een langzame, gruwelijke dood- is toegewenst. De nationale pispaal.  Ze komt nooit meer van het aura ‘de kattenhaatster’ af.

Maar het vervelende is dat dat soort beelden op Internet blijft rondzingen. Jarenlang.

De rechtspopulistisch-nationalistische Facebookpagina ‘Nederland ons Vaderland’ deelt de beelden opnieuw, in 2016,  met de opdracht: ‘Vrouw gooit kat in vuilnisbak… Deel dit bericht massaal!’. Bijna 35.000 mensen delen het filmpje, het komt zeker drie keer langs in mijn Facebook-tijdlijn. De beelden zelf geven al aan dat het onmogelijk in Nederland kan zijn (links verkeer, immers), maar de Vaderlanders volgen de opdracht blindelings, uit dierenliefde wellicht. De verwensingen aan het adres van de dame liegen er niet om. Dierenleed staat kennelijk hoog op de emotionele agenda.

Nederland-ons-Vaderland plaatst ’s anderendaags een filmpje waarin een lichtgetinte jongeman met een opgeschoren kapsel een hond over een tuinmuurtje gooit. “Deel deze video massaal zodat ze misschien herkent (sic) worden?” (Spoiler alert: dader gepakt, betuigt spijt -oorzaak: drank-, hond overleeft.) Ook hier zijn de reacties niet misselijk. Zo moet de dader o.a. ’terug naar eigen land’ en er wordt hem zeer veel lichamelijk ongemak toegewenst. Dat het uit 2015 daterende filmpje afkomstig is uit Israel, Tel Aviv, komt de beheerder van deze Facebookpagina misschien minder goed uit, want als ik via een comment dit krantenbericht  probeer te linken, verdwijnt mijn commentaar als sneeuw voor de zon. Ik ben vermoedelijk geblokt. :-)

Twee gevallen van dierenmishandeling -overigens absoluut niet goed te praten- waarbij de dader is gepakt en gestraft. In een rechtsstaat krijg je voor een dergelijke misstap één keer straf. Dat geldt niet voor deze daders. Velen gaan via social media nog steeds los op deze vergrijpen en door veelvuldig delen proberen ze vergeefs ‘de dader te achterhalen’ zonder enige moeite te doen de beelden te verifiëren. Het kostte me in beide gevallen luttele minuten om het juiste verhaal achter de beelden te vinden.

Kortom – ik zei het al eerder: denk altijd na voor je op social media iets deelt waarvan je de oorsprong niet kent. Zeker iets met belastende inhoud. (Maar andere kattenfilmpjes zijn natuurlijk al gauw prima…)

En, geheel terzijde: hoeveel van deze dierenliefhebbers die de dierenmishandelaars verminking of erger toewensen zouden vanavond hun tanden zetten in de inhoud van een smakelijk barbecuepakket, waarvan de productie doorgaans bepaald niet diervriendelijk verloopt…

[Foto Facebook: Alexander Klaus / pixelio.de]

Het was op de kop af veertig jaar geleden dat mijn vriendin en ik met een Interrailkaart een treinreis maakten waarvan het startpunt in Zwitserland lag en die ons uiteindelijk naar Athene voerde. Dwars door wat toen nog Joegoslavië was. De reis was lang (twee dagen en nachten) en in Joegoslavië stopte de lange internationale trein bij ieder station. Soms niet meer dan een houten bouwseltje bij een maïsveld, waar dan één mannetje met een vervallen valies de trein verliet.

We hebben (dezelfde vriendin -mijn lieve levenspartner-  en ik) een klein stukje van zo’n reis tijdens onze vakantie nog eens dunnetjes overgedaan. Bij toeval, dat wel. Vanaf de camping in het gehucht Mreznici Brig bij Karlovac bleek een bezoekje aan de Kroatische hoofdstad Zagreb het beste uitvoerbaar per trein, zo verzekerde de campingbeheerder ons. En het was niet duur: iets meer dan 7 euro pp voor een retourtje.

De trein van Rijeka naar Zagreb bleek te bestaan uit drie ouderwetse wagons met coupé’s, en een locomotief die al heel wat kilometers op de teller had. Een ietwat sleetse inrichting: bagagerekken, schuifdeuren, waarschuwingen ‘nicht hinauslehnen / e pericoloso sporgersi’ bij de ramen, waaruit je dus heerlijk naar buiten kon leunen.

In veertig jaar bleek er op spoorweggebied in Kroatië niet veel veranderd. De trein stopte werkelijk bij ieder maïsveld; bij elk station van enige omvang kwam de statig geüniformeerde stationschef in eigen persoon naar buiten om het sein van vertrek te geven en er was zelfs zo’n man met een hamer aan een lange steel om eventueel vastgelopen remschoenen met een goedgemikte klap weer los te slaan. In jaren niet meer gezien. Een soort onbedoeld spoormuseum.

Ik deelde een foto van het avontuur via Whatsapp met de familie. Railaway-waardig, oordeelde mijn broer grijnzend. Hij bleek echter gelijk te hebben. De eerste tien minuten van een aflevering uit 2011  van het populaire spoorwegprogramma lieten onze treinreis van deze vakantie zien.

Foto’s: hier!

Ik had onlangs aanleiding om een bijna-vergeten geluidsband uit een doos met parafernalia op te diepen en de inhoud te digitaliseren.

De band bevat geluidsopnamen uit mijn jeugd. De stemmen van mijn broer en zus, mijn ouders, en andere naaste familie. De vroegste opnamen dateren uit 1958; de laatste opnamen op de band zijn van 1973. Er staan -uiteraard- veel stemmen op van mensen die er niet meer zijn.

De oudste opnamen op de band, uit de late jaren ’50, werden gemaakt door mijn oom. Hij was werkzaam als predikant. In kerkelijke kringen deed de bandrecorder vroeg zijn intrede. De kerkdienst vond via de bandrecorder moeiteloos zijn weg naar zieke of om andere redenen afwezige kerkgangers. Oom gebruikte het apparaat ook om in familiekring geluidsopnamen te maken.

Mijn vader kocht in 1963 een eigen bandrecorder, een Grundig TK19. Vooral met kerst, sinterklaas en op andere hoogtijdagen werden opnamen gemaakt. Wij (de kinderen) debiteren brave versjes, maar er zijn ook houterige gesprekken over alledaagse dingen te horen. Je was je bij zo’n gesprek immers wel bewust van de recorder die stond op te nemen. Mijn vader hield in een multomap nauwkeurig bij op welke datum de opname was gemaakt en wat er op 2,5 uur aan opnamen te horen is. Natuurlijk is het bijzonder: de stem van mijn opa terug te horen, en de stem van mijn lang geleden overleden vader. Het komt veel dichterbij dan een foto in een album. Maar dat is een tamelijk persoonlijke beleving.

Ter illustratie de oudst bekende geluidsopname die van mij bewaard is gebleven. Als tweejarige peuter laat ik, samen met mijn moeder, de gedichten ‘Jan Huigen In De Ton’ en ‘Tikke Takke Tonen’ horen, op 20 september 1958.

Wie me de laatste jaren zag, kon er niet omheen: de bril op mijn gelaat. De bril heeft me sinds begin 2011 bijzonder goed geholpen de wereld helder te zien. Nodig na een acute oogaandoening.

Oogaandoening? Ach -u zit niet te wachten op griezelverhalen over netvliesloslatingen in beide ogen, vitrectomieën en staaroperaties. Het resultaat telt. De laatste staaroperatie en de controle zijn achter de rug. Met kunststof lensjes in beide ogen is mijn gezichtsvermogen meer dan 100% en heb ik alleen nog een simpele leesbril nodig. Kortom: ik ben mijn bril kwijt!

Dat is een mooie uitkomst van een bijzonder avontuur waarin kundige oogartsen en andere  oogheelkundige hulpverleners in het MCL en in het UMCG zich met het welzijn van mijn ogen hebben bezig gehouden. Hulde, driewerf! (Mag ik dat zeggen als MCL-medewerker? Ja, ik zet even mijn patiëntenpet op en dan mag dat.)

En dan meteen maar hulde voor de wetenschappers die de behandelmethoden hebben ontwikkeld. De huidige techniek voor staaroperaties is pas eind jaren ’90 gemeengoed geworden. Een ingreep die minder belastend is dan het vullen van een kies. Echt! Twee generaties geleden was ik op z’n slechtst misschien blind geworden en op z’n best had ik met een bril met jampotglazen nog wat kunnen zien.

Mijn grootste uitdaging is nu de aanschaf van een gunstig geprijsde leesbril. Dat gaat wel lukken, denk ik.

(Waarschuwing: sommige links in dit verhaal leiden naar een foto die als zeer schokkend kan worden ervaren.)

Recent weer een alarmerend bericht in mijn social media. ‘Pray for Nigeria’. Een weinig verhullende foto van verminkte lijken op een weg, naast een bus.*) Het was deze week gebeurd, aldus degene die het oorspronkelijke bericht op 20 november 2015 plaatste. ‘En in de media hoor je er niets over!’, was de klacht. ‘Waarom wel over Parijs maar niet over Nigeria?”

Bij dat soort berichten raak ik altijd aan het twijfelen. Begrijp me goed, in West-Afrika gebeuren soms afschuwelijke dingen. Terreurgroepen zoals Boko Haram blijken tot veel verwerpelijks in staat. Daarover geen misverstand. Maar zou ook hier weer sprake zijn van een creatief onderschrift bij een bestaande foto?

Op de bijzonder boeiende website ‘de gestolen grootmoeder’ van Peter Burger staat een handleiding om foto’s bij berichten te checken.

Google is bij dit soort gevallen absoluut onze vriend. Met Burger’s handleiding werd al heel gauw duidelijk dat de foto niet van ‘deze week’ was. Dezelfde foto dook namelijk ook op in een blogbericht uit 2010, (let op, schokkende foto!) waarbij werd gemeld dat deze slachting ‘in Ivoorkust’ had plaatsgevonden. De ware toedracht werd daarbij redelijk adequaat omschreven.

Na nog wat verder spitten vond ik de eigenlijke bron van de foto en het juiste verhaal. Op 2 augustus 2009 (!) overvielen rovers een nachtbus in Nigeria, door een boomstam op de weg te leggen. De passagiers werden gewapenderhand gedwongen op de weg te gaan liggen met het gezicht naar beneden. Tot overmaat van ramp passeerde op volle snelheid een vrachtwagen, die inreed op de mensen op de weg. Twintig doden. Het juiste verhaal (zonder foto) hier. Dat dit verschrikkelijke incident al snel een heel eigen leven ging leiden blijkt uit een ander verhaal (met foto, ik waarschuw maar).

Een afschuwelijke gebeurtenis met die Nigeriaanse bus, in 2009. Maar ik vind het misschien nog wel erger als zo’n verschrikkelijke foto van zes jaar geleden, om wat voor reden ook, met een ‘creatief’ en volstrekt onjuist bijschrift een nieuw leven gaat leiden en  kritiekloos via social media duizenden malen wordt gedeeld. Nee, deze mensen waren geen slachtoffers van een terreurgroep. Het was niet ‘deze week’. Ze waren in 2009 slachtoffer van doodordinaire criminelen en een vrachtwagenchauffeur die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. Geen sprake van politieke of ideologische achtergronden bij dit incident. En deze verminkte slachtoffers verdienen het niet om na zes jaar nog eens voor het oog van de wereld in een volstrekt andere rol ten tonele te worden gevoerd.

Waarmee ik maar wil zeggen: wees alsjeblieft kritisch op wat je deelt op social media. Als ik in een paar minuten kan uitzoeken dat het verhaal niet bij de foto past, dan kunt u dat ook.

*) Ik heb een deel van de foto bewerkt om de slachtoffers minder herkenbaar te maken.