Ik kwam, alweer een tijdje terug, een beetje via een omweg in contact met Meindert van Dijk. Hij is een groot natuurliefhebber en gids bij natuurwandelingen. Hij zocht informatie over beelden in de tuinen van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Specifieke informatie die het MCL niet direct voorhanden had. Ook het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) kon hem niet helpen. Maar aangezien ik als als oud-MCL’er nu als vrijwilliger bij het HCL actief ben, kreeg ik de vraag van Van Dijk doorgespeeld.

Ik weet niet alles van de geschiedenis van het MCL, maar wel wát, en ik kon de vragen tot op zekere hoogte beantwoorden. Van Dijk bleek bezig met een weinig alledaags project: een boek over de tuinen van het MCL. Een bijzonder initatief met een heel bijzondere aanleiding.

Van Dijk werd als patiënt in het MCL opgenomen in isolatie, maar wél in een isolatiekamer met uitzicht op één van de binnentuinen van de laagbouw, het vroegere Triotel. En voor hem, als natuurliefhebber, hielp die groene omgeving hem enorm in een moeilijke periode. Familie zette een drinkschaal voor vogels in de tuin, waar een groot aantal vogelsoorten gebruik van maakte. Van Dijk legde deze taferelen vast met zijn camera.

Van Dijk en ik hebben heel wat mails uitgewisseld – ik kon vaak licht werpen op vragen rond de geschiedenis van het Leeuwarder ziekenhuis. Ik was op zeker moment zelfs een van de proeflezers van zijn boek. Een hele eer.

Op 12 september was de presentatie van het boek ‘Heilzame Tuinen’ onderdeel van een symposium in het MCL onder de titel ‘Heilzaam Groen’. Een reeks deskundigen kwam met onderzoeksresultaten waaruit blijkt dat een groene omgeving goed is voor het welbevinden en voor het genezingsproces. Zo bleek er een significant verschil in welbevinden en opnameduur tussen patiënten die een zelfde ingreep hadden ondergaan maar in het ziekenhuis hadden uitgekeken op een blinde muur ten opzichte van patiënten met uitzicht op een tuintje. Planten buiten maar ook binnen maken in de zorg dus nogal verschil voor de patiënt. En als echte planten niet kunnen, dan kunnen zelfs afbeeldingen van een groene omgeving de patiënt helpen.

Het boek zelf is een uitgebreide inventarisatie van alle groen rond het MCL, met werkelijk schitterende foto’s, én een historisch perspectief. Het Triotel bijvoorbeeld, één van de voorgangers van het MCL, beschikte over een schitterende heemtuin, waar patiënten soms met bed en al naar toe werden gereden.

Het is wel bijzonder – ik heb ruim dertig jaar in het MCL gewerkt, maar het Van Dijk is er met zijn boek in geslaagd om een kant van het MCL te beschrijven die mij – en vele andere MCL’ers – eigenlijk nooit echt was opgevallen – het MCL als ‘natuurgebied’.

En, óók wel bijzonder – het boek beschrijft het MCL zoals het was ongeveer op het tijdstip dat ik met pensioen ging. Het MCL staat aan de vooravond van grote bouwplannen en dat is ook nodig om goede zorg te kunnen blijven leveren. Sinds mijn vertrek bij het MCL in 2022 zijn al hele gebouwdelen gesloopt (zoals het vroegere Bornia Herne) en over een jaar of wat bestaat het ziekenhuis zoals ik het kende, eigenlijk niet meer. Gelukkig is bij de nieuwbouwplannen ook alle aandacht voor een groene omgeving, inclusief een daktuin voor de Intensive Care.

Voor wie een natuurboek wil lezen dat buiten de gebaande paden treedt door in een stadsomgeving een ziekenhuisterrein als natuurgebied te beschrijven, is dit boek een aanrader. En het is ook een aanrader voor iedereen die op een of andere manier een band heeft, of heeft gehad, met het MCL. Op de website www.mcltuinen.nl staat meer informatie; het boek is daar ook te bestellen. En je kunt je via de site ook aanmelden voor (jawel!) natuurwandelingen rond het ziekenhuis.

[Foto: Meindert van Dijk (rechts) wordt tijdens de boekpresentatie geïnterviewd door Gerard Akkerman van het MCL.]