Hoe houd je een verslaving in stand? Dat lijkt de achterliggende gedachte achter een reclamebord waar we in Duitsland langs fietsten.
Een billboard dat eigenlijk in enkele opzichten verrassend eerlijk is. ‘Hetzelfde ritueel, minder schadelijke stoffen.’ De foto van een blij lachende jongedame met een IQOS-apparaatje moet de associatie met vrolijkheid en ‘erbij horen’ suggereren. De reclameboodschap is dus gericht op jongeren. Er is trouwens geen rook te zien. Merkwaardig, want veel e-sigaretten produceren nog veel meer rook dan een doorsnee sigaret. Dat de IQOS minder schadelijke stoffen bevat wordt onderzocht en de bewering is op z’n minst voorbarig, en of de risico’s minder zijn weten we pas op lange termijn. Het advies van deskundigen: begin niet aan zo’n verslaving, en het is evenmin een voor de hand liggende manier om met ‘gewoon’ roken te stoppen. Soms gebruiken rookverslaafden zelfs beide producten. Philip Morris, de firma achter IQOS, weet dat uiteraard. En houdt ze op die manier als (verslaafde) klant. Linksom met sigaretten of rechtsom met verhitte tabak. Of links- én rechtsom.
Soms zou je willen dat meer wetgeving op Europees niveau kan worden bepaald. Zoals regelgeving rond tabaksreclame. In Nederland is tabaksreclame verboden, maar in Duitsland zijn ze nog niet zo ver. Reclame voor rooktabak in de openbare ruimte is inmiddels niet meer mogelijk, maar voor verhitte tabak mag nog wel reclame worden gemaakt. Vandaar dat billboard.
Rookverslaving blijft in veel gevallen in stand doordat roken een ritueel is. Een sigaretje na het eten, na de koffie, bij een drankje, als je het even moeilijk hebt of juist euforisch bent – juist dat soort momenten maken het lastig voor stoppers. Want ‘daar hoort een sigaret bij’. In dat opzicht heeft de reclameboodschap het bij het rechte eind. De gewoonte om op bepaalde momenten op te steken maakt het moeilijker om écht te stoppen. En zelfs dat staat in de reclameboodschap, maar weggemoffeld in de bekende kleine lettertjes, die zonder twijfel van overheidswege verplicht zijn gesteld.
Bij onze oosterburen bepalen sigarettenautomaten mede het straatbeeld en liggen de sigaretten vrij voor het grijpen bij de kassa van de supermarkt. Gelukkig zijn we in Nederland een paar stappen verder in de terugdringing van de tabaksindustrie. Op een vakantie in Duitsland tref je een beeld dat in Nederland tot redelijk recent ook redelijk gebruikelijk was, en dat een onthutsend beeld geeft van de marketingtactieken van de tabaksindustrie. Het preventieakkoord heeft dus effect.
