De ooievaar in Nederland had het enkele tientallen jaren geleden bijzonder zwaar. In de jaren ’60 was de populatie vrijwel tot nul teruggebracht, onder meer door het bestrijdingsmiddel DDT, dat effectief de voedselbron van de ooievaar aanpakte.

DDT werd verboden in de jaren ’70. Onder meer door initiatieven zoals ooievaarsdorpen  kwam de ooievaar weer terug. Op heel wat plaatsen in ons land zijn  voorzieningen zoals nestpalen gebouwd die de ooievaar moeten verleiden er hun nest te maken. Inmiddels zijn er zo’n 1300 broedparen. Maar een ooievaar is in ons landje nog steeds een bezienswaardige verschijning.

Op reis met de camper in Portugal viel niet alleen op dat er verbazend veel ooievaars broeden, maar ook dat men maatregelen neemt om broedende ooievaars juist te weren. Bijvoorbeeld op hoogspanningsmasten. Daar draaien op veel plaatsen een soort horizontale windmolens op de top. Probeer daar als ooievaar maar eens een nest te bouwen. Je ziet die draaimolens ook wel op bovenleidingsportalen van het spoor. Nu is de combinatie hoogspanning en ooievaarsnest vermoedelijk niet een heel gelukkige, dus onbegrijpelijk is het niet.

Ooievaars broeden graag hoog. Lukt het niet op de top, dan maken ze maar wat lager  een nest in zo’n hoogspanningsmast, die daarmee wordt getransformeerd tot een soort flatgebouw voor ooievaars. Acht nesten of meer in één mast zijn geen uitzondering.

Portugal beschikt over een bovengronds elektriciteitsnet, en de palen daarvan zijn ook zeer in trek bij ooievaars. Waar de aanwezigheid van ooievaars minder gewenst is, plaatst men vaak een constructie die lijkt op de baleinen van een paraplu op zo’n paal, waarop nestmateriaal geen enkel houvast heeft. De ooievaar die komt aangevlogen met een tak in z’n snavel om een nest te maken, ziet zijn bouwmateriaal zodoende gegarandeerd op de grond belanden. 

Je treft wel heel wat ooievaarsnesten aan op kerken en andere hoge gebouwen. Dat staat in onze ogen heel pittoresk, en we hebben er menige foto van gemaakt. Of de beheerder van zo’n gebouw er blij mee is, is een andere kwestie.

In Spanje, niet ver van de Portugese grens, troffen we een kerkgebouw waar allerlei diagonaal aangebrachte stangen het nestbouwen op de toren zou moeten ontmoedigen. Pal daarnaast, op die zelfde kerk, zat een ooievaar doodgemoedereerd op zijn nest, met zo’n blik van: ‘wát nou met je ooievaarwerende rommel.’

Ooievaars zijn opportunisten, meldt ooievaarstichting Stork. Dat klopt.