Nadat Hitler de Duitse vakbonden had ontbonden en vervangen door het Deutsche Arbeitsfront, de eigen karikatuur van een vakbond, kregen de werkenden een kluif toegeworpen: gelegenheid voor een weekje vakantie. Er waren plannen voor vijf badhotels. De bouw van één zo’n hotel is daadwerkelijk gestart. In Prora,op het Duitse vakantie-eiland Rügen.
Zoals wel meer zaken in nazi-Duitsland werd het een megalomaan project. Een badhotel voor 20.000 gasten, een feestzaal waar 25.000 gasten een plekje konden krijgen, een pier waar passagiersschepen konden aanleggen. Alle geplande vermakelijkheden en ontspanning ongetwijfeld rijkelijk overgoten met een Nazi-sausje.
De bouw van het hotel begon in 1936 en in 1939 was de ruwbouw voor een groot deel gereed. Toen werden de werkzaamheden acuut gestaakt: materialen en mensen waren nodig voor de oorlogsinspanning.
Er heeft dus nooit één gast in het hotel gelogeerd op de manier zoals oorspronkelijk bedoeld was. Het gebouw is er nog wel voor een belangrijk deel. 4,5 kilometer lang, zes verdiepingen hoog. Te voet ben je dus een uur onderweg van het ene naar het andere uiteinde. Hier en daar zie je de resten van een fundering waar nooit iets gebouwd is. Honderden ramen die met lege ogen uitkijken over zee. Geen glas, geen kozijnen, weer en wind hebben vrij spel. De feestzaal is er nooit gekomen.
Het gebouw, althans delen ervan, hebben dienst gedaan als militair hospitaal, als bron van bouwmaterialen, als kazerne van de DDR-Volksarmee en het stond na de Wende vooral leeg. Niemand wist goed wat er mee te doen. Het heeft wel de monumentenstatus.
Ik wilde het graag eens met eigen ogen bekijken en zowaar, het is er van gekomen. Op een augustusdag in de striemende regen. Grote delen van de Kolos van Prora zijn leeg. Stevige hekken moeten nieuwsgierigen buiten houden, bordjes waarschuwen voor vallend gesteente. Een documentatiecentrum toont informatie over het bizarre megagebouw. Zoals een filmpje van de eerstesteenlegging, met een massale hoeveelheid aanwezigen, brallende speeches en vlagvertoon. Na het Reichsparteitaggelände in Neurenberg is Prora het het omvangrijkste stuk Nazi-architectuur.
Maar het is niet langer één grote hoop verval. De nare associaties ten spijt: de Duitse bouwers leverden in de jaren ’30 uiterst degelijk werk af. Van de ruwbouw valt nog best wat te maken, zo blijkt. Er kwam een jeugdherberg in één van de blokken. Handige investeerders bouwen nu een flink aantal van de andere blokken van het hotel om tot luxe appartementen-aan-zee, met dito prijzen.. Het leidt tot een bizarre aanblik waar frisse witgepleisterde delen er uit zien als nieuw, en grenzen aan grauwe bouwvalligheid.
