Hoe houd je een verslaving in stand? Dat lijkt de achterliggende gedachte achter een reclamebord waar we in Duitsland langs fietsten.

Een billboard dat eigenlijk in enkele opzichten verrassend eerlijk is. ‘Hetzelfde ritueel, minder schadelijke stoffen.’ De foto van een blij lachende jongedame met een IQOS-apparaatje moet de associatie met vrolijkheid en ‘erbij horen’ suggereren. De reclameboodschap is dus gericht op jongeren. Er is trouwens geen rook te zien. Merkwaardig, want veel e-sigaretten produceren nog veel meer rook dan een doorsnee sigaret. Dat de IQOS minder schadelijke stoffen bevat wordt onderzocht en de bewering is op z’n minst voorbarig, en of de risico’s minder zijn weten we pas op lange termijn. Het advies van deskundigen: begin niet aan zo’n verslaving, en het is evenmin een voor de hand liggende manier om met ‘gewoon’ roken te stoppen. Soms gebruiken rookverslaafden zelfs beide producten. Philip Morris, de firma achter IQOS, weet dat uiteraard. En houdt ze op die manier als (verslaafde) klant. Linksom met sigaretten of rechtsom met verhitte tabak. Of links- én rechtsom.

Soms zou je willen dat meer wetgeving op Europees niveau kan worden bepaald. Zoals regelgeving rond tabaksreclame. In Nederland is tabaksreclame verboden, maar in Duitsland zijn ze nog niet zo ver. Reclame voor rooktabak in de openbare ruimte is inmiddels niet meer mogelijk, maar voor verhitte tabak mag nog wel reclame worden gemaakt. Vandaar dat billboard.

Rookverslaving blijft in veel gevallen in stand doordat roken een ritueel is. Een sigaretje na het eten, na de koffie, bij een drankje, als je het even moeilijk hebt of juist euforisch bent – juist dat soort momenten maken het lastig voor stoppers. Want ‘daar hoort een sigaret bij’. In dat opzicht heeft de reclameboodschap het bij het rechte eind. De gewoonte om op bepaalde momenten op te steken maakt het moeilijker om écht te stoppen. En zelfs dat staat in de reclameboodschap, maar weggemoffeld in de bekende kleine lettertjes, die zonder twijfel van overheidswege verplicht zijn gesteld.

Bij onze oosterburen bepalen sigarettenautomaten mede het straatbeeld en liggen de sigaretten vrij voor het grijpen bij de kassa van de supermarkt. Gelukkig zijn we in Nederland een paar stappen verder in de terugdringing van de tabaksindustrie. Op een vakantie in Duitsland tref je een beeld dat in Nederland tot redelijk recent ook redelijk gebruikelijk was, en dat een onthutsend beeld geeft van de marketingtactieken van de tabaksindustrie. Het preventieakkoord heeft dus effect.

Stoppen? Klik hier!

[Show as slideshow]

In mijn Twittertijdlijn verschijnt van tijd tot tijd reclame. ‘Promoted’ bericht heet dat. Vaak zijn dat berichten over cryptovaluta of reclame voor hebbedingetjes zoals zaklampen. Op beleggingsadviezen reageer ik nog wel eens met een kwinkslag naar de pagina ‘gezond beleggen’ van het Voedingscentrum, maar verder laat ik de reclame doorgaans voor wat het is. Twitter moet immers ook inkomsten genereren, zo simpel is het.

Een paar weken terug verscheen er reclame van Philip Morris International (PMI) op Twitter. Zoals u weet is tabaksreclame verboden in veel landen waaronder Nederland. Dit was geen echte reclame maar een soort meertrapsraket. Het Twitterbericht, niet rechtstreeks van PMI zelf maar van The Economist Impact, verwees naar dit artikel.

De tabaksgigant had The Economist Impact gevraagd een stukje te tikken over illegale handel in sigaretten. The Economist Impact doet onder meer aan ‘branded content’. Dat is een duur woord voor een reclame- of PR-boodschap, die vermomd is als serieus nieuwsartikel. De opdrachtgever, in dit geval de tabaksreus, bepaalt de inhoud. Eerlijk is eerlijk, in kleine letters lees je ‘advertisement feature’ op deze webpagina van The Economist. In dit geval ging het om een verhaal dat overheden(!) enorm veel schade lijden door illegale tabak en andere contrabande. Immers, illegale tabak omzeilt accijns. 

En wat lazen we onder meer? ‘The illicit cigarette trade has hugely negative health, security and economic impacts.’ Je moet maar durven. Negatieve gevolgen voor de gezondheid! De legale tabaksindustrie heeft de voortijdige dood van ruim de helft van zijn clientèle op zijn geweten. Van illegale tabak weten we het niet zeker, maar ik verwacht geen werelden van verschil qua gezondheidsschade.

En iets verder in het stuk komt de aap echt uit de mouw. Het hoofd illegale handel van PMI over illegale sigaretten: ‘…an obstacle to switching to alternative products…’. Philip Morris is de vos die de passie preekt. Als tabaksverslaafden goedkope illegale sigaretten kunnen krijgen, denken ze allicht minder snel aan overschakelen op alternatieven. PMI haalt het grootste deel van de omzet en de aantrekkelijke winsten uit tabaksproducten én probeert tegelijkertijd mensen die willen stoppen met roken aan zich te blijven binden door ‘rookloze alternatieven’. Philip Morris is de producent van IQOS/Heets, een apparaatje waarmee tabaksstaafjes worden verhit, en dat ze al te graag aanprijzen als alternatief voor mensen die willen stoppen met roken. Deze vorm van nicotinetoediening is echter minstens zo verslavend als gewone sigaretten en over de gezondheidseffecten is nog niet alles bekend, maar dat het ongezond is staat wel vast. Ik schreef daar al eerder over.

Ik heb trouwens niet de indruk dat PMI heel erg begaan is met overheden die accijnzen mislopen, maar wel dat ze niet graag klanten kwijtraken aan de illegale handel. Klanten die hun reguliere producten kopen of die ze anders misschien in de fuik van hun ‘alternatieve’ producten kunnen vangen. En hoge accijnzen en dus dure sigaretten leiden ertoe dat mensen minder gaan roken (zoals in Australië) en hopelijk minder jongeren beginnen met roken.

Goed. Het mooie van Twitter is: je kunt reageren. Op de reclameboodschappen van PMI reageerde ik dus met de visie dat handel in sigaretten, legaal of niet, altíjd als illegaal moet worden beschouwd. Immers, het verslavend product waarmee de tabaksindustrie op de langere termijn bij een groot deel van zijn afnemers ernstige gezondheidsschade en een voortijdig overlijden bewerkstelligt hoeft je wat mij betreft niet legaal te noemen. De wetgever denkt daar anders over, maar da’s een andere discussie.

PMI en zijn penvoerder The Economist Impact zwegen in de reactiemogelijkheid van Twitter in alle talen, maar nadat ik drie, vier keer in deze trend had gereageerd, bleek de reactiemogelijkheid onder volgende gesponsorde tweets van PMI te zijn verdwenen. De huilebalken van de tabaksindustrie krijgen wellicht niet graag tegengas bij hun verhaaltjes-voor-de-vaak.

Gelukkig heb ik hier op mijn website een eigen platform. Daarom, PMI en The Economist Impact: probeer jullie verborgen agenda bij een andere gelegenheid nóg beter uit het zicht te houden, want dit was totaal ongeloofwaardig.

Echt stoppen met roken? Klik hier!

[Foto: Tim Reckmann / pixelio.de]

Tabaksmultinational Philip Morris International (PMI) is tegen roken. Zegt PMI zelf. Op zijn eigen website en via een initiatief onder de titel ‘Unsmoke’.
Dat is een interessante ontwikkeling. De NVWA doet er onderzoek naar.

Philip Morris is één van de bedrijven die wereldwijd ‘Big Tobacco’ vormen. Ze verkopen een product dat jaarlijks wereldwijd ruim 8 miljoen doden tot gevolg heeft (in Nederland zo’n 20.000 per jaar). De tabaksindustrie voegt een hele reeks additieven toe aan sigaretten om het product ‘aantrekkelijker’ te maken. Daarmee wordt nicotine-opname (en dus verslaving) bevorderd. Om nog maar te zwijgen van de aanpassingen om meting van schadelijke stoffen te beïnvloeden (de ‘sjoemelsigaret’). De tabaksindustrie is een bedrijfstak die de ruim de helft van zijn trouwe klanten ‘beloont’ met ernstige ziekte en een vroegtijdige dood.

Boter

Er zijn al hele bibliotheken en websites volgeschreven over de schadelijkheid van roken. De tabaksindustrie bleek daar heel goed van op de hoogte en deed jarenlang vooral veel moeite om de uitkomsten van die onderzoeken te bagatelliseren of in twijfel te trekken. Het lijkt me niet overdreven om te stellen dat de tabaksindustrie tonnen boter op het hoofd heeft als ze komt melden dat roken niet gezond is. De Unsmoke-informatie van PMI voegt maar bar weinig toe aan wat er al bekend is.

Roken is slecht, máár, we hebben een alternatief!, zegt PMI trots op zijn Unsmoke-website. Dat alternatief is verhitte tabak. PMI heeft enkele jaren geleden een apparaatje ontwikkeld, de IQOS (‘I Quit Ordinary Smoking’), waarmee je tabaksstaafjes (‘Heets’) kunt verhitten. ‘Heat-not-burn’ heet dat, en PMI beweert dat het ‘minder schadelijk dan roken’ zou zijn. Het apparaatje ziet er gelikt uit en kost zo’n 50 euro, voor zestig rokertjes ben je € 18 kwijt.

Bijzonder; smaaktoevoegingen aan sigaretten mogen niet meer, maar de te verhitten tabaksstaafjes zijn ook in mentholsmaak verkrijgbaar. De verpakking ziet er aantrekkelijk uit. Ik weet niet zeker of de verpakking in Nederland in de neutrale verpakking met de smerige kleur PMS 448C moet worden uitgevoerd.

Of verhitte tabak inderdaad minder schadelijk is dan sigaretten is nog onderwerp van onderzoek, maar het is zéker schadelijk. Je houdt hoe dan ook de nicotineverslaving in stand. Ik had daar een interessante Twitterdiscussie over met de webcare-afdeling van PMI, die keurig de antwoorden gaf die ik verwachtte. (Dat was ook de aanleiding voor dit blogbericht.)

Poot in meel

Daarbij moest ik toch steeds denken aan de wolf uit het sprookje van de zeven geitjes. De wolf die zijn poot in het meel stak om voor de moedergeit te kunnen doorgaan.

Op onze omzwervingen door Europa troffen we meer dan eens de ‘flagship stores’ van IQOS. Ze missen de kneuterige gezelligheid van een ouderwetse sigarenwinkel, en ze missen de licht chaotische uitstraling van winkels in vaping-benodigdheden.

De IQOS-zaken lijken meer op een winkel in hypermoderne computers of smartphones. Vreemd genoeg ogen de winkels vooral heel leeg. Strak, wit, licht. Er is niets dat je zou associëren met tabak, of met ‘rookgenot’. Laat staan dat je associaties krijgt met een product dat in feite sterk verslavend is. De flagship store is vermoedelijk bedoeld om positieve associaties op te wekken. Meer de suggestie dat je ‘erbij hoort’ als je in zo’n mooie trendy winkel komt. En misschien het idee dat zo’n kek apparaatje uit zo’n hypermoderne flagship store toch nóóit een verslaving in stand kan houden.

Verslaving blijft

De tabaksindustrie verliest wereldwijd terrein. Tergend langzaam. Mijn kijk op de innovaties van PMI? Met de slogan dat ze tegen roken zijn, met een nieuw en strak imago dat in niets herinnert niets aan sigaretten, of de stoere Marlboro Man*), probeert Big Tobacco met een innovatief product en winkels met een flitsende uitstraling, de afhankelijkheid van nicotine bij de gebruiker (=verslaving), en daarmee de miljardenomzet en de beurswaarde gewoon in stand te houden.

Een andere uitstraling zoals een hypermoderne winkel, of een wolf met een met meel bedekte poot, kun je niet altijd vertrouwen. Die les leerden zes van de zeven geitjes, zoals u weet, zij het tamelijk hardhandig. Al liep het tóch nog goed af. Hopelijk doorzien tabaksgebruikers de tactiek van de tabaksindustrie, die een wit voetje hoopt te halen. Al vrees ik van niet. En we weten nu al dat het voor een flink deel van de verslaafde gebruikers níet goed gaat aflopen.

*) Zeker vijf rokende cowboys die ooit model stonden voor de Marlboro Man overleden aan rookgerelateerde ziekten, not-so-fun-fact.

Stoppen? Klik hier!

[Foto’s: Tabaksgedeelte van een winkel in Arcen (Limburg), tabakswinkel in Magdeburg (Duitsland), E-sigarettenwinkel in Magdeburg , IQOS-winkels in Keulen, Nicosia (Cyprus), Amsterdam. Eigen foto’s.]

[Show as slideshow]